هم گران میکنیم و هم مجبور به خرید هستیم و کلا ما به این روش عادت کردهایم!
روزنو :در هفتههای اخیر، بازار لبنیات به یکی از ملتهبترین بخشهای سبد خوراکی خانوار ایرانی تبدیل شده است.
در هفتههای اخیر، بازار لبنیات به یکی از ملتهبترین بخشهای سبد خوراکی خانوار ایرانی تبدیل شده است. قیمتها تقریباً بهصورت هفتگی افزایش پیدا میکنند و هر بار عددی تازه، قدرت خرید مردم را بیشتر تحلیل میبرد. آخرین خبرها از افزایش حدود ۵۰ درصدی قیمت برخی اقلام لبنی حکایت دارد.
به گزارش روز نو بر اساس اعلام ستاد تنظیم بازار، قیمت شیر بطری ۱۰۰۰ گرمی با ۱.۵ درصد چربی ۴۸ هزار و ۷۰۰ تومان، پنیر ۴۰۰ گرمی ۱.۵ درصد چربی ۹۴ هزار و ۵۰۰ تومان و ماست ۲۰۰۰ گرمی ۱.۵ درصد چربی ۱۱۸ هزار تومان مصوب شده است؛ قیمتهایی که برای بخش بزرگی از جامعه، عملاً خرید منظم لبنیات را دشوار یا غیرممکن کردهاند.
لبنیات از معدود گروههای کالایی است که مصرف آن به طبقه، سلیقه یا سبک زندگی خاصی محدود نمیشود. از سفره خانوارهای کمدرآمد تا دهکهای متوسط، لبنیات همواره یکی از پایههای تغذیه روزمره بوده است. به همین دلیل، تورم در این بخش نه یک گرانی معمولی، بلکه یک شوک گسترده و فراگیر است؛ شوکی که مستقیماً میلیونها نفر را درگیر میکند. برخلاف برخی کالاها که میتوان مصرفشان را به تعویق انداخت یا جایگزین کرد، لبنیات چنین انعطافی ندارد و حذف یا کاهش آن، بهسرعت خود را در کیفیت زندگی مردم نشان میدهد.
همزمان با این موج گرانی، در شبکههای اجتماعی شاهد شکلگیری کمپینهایی با عنوان "تحریم لبنیات" یا "نخرید تا ارزان شود" بودهایم؛ کمپینهایی که بعضاً با همراهی و بازتاب رسانههای فارسیزبان خارج از کشور نیز تقویت شدهاند. ایده محوری این جریانها آن است که اگر مصرفکننده خرید نکند، تولیدکننده ناچار به عقبنشینی و کاهش قیمت خواهد شد. اما این نگاه، از سوی بسیاری از کاربران و فعالان رسانهای، غیرواقعبینانه و فاقد پشتوانه اقتصادی دانسته شده است.
در همین زمینه، معین دهاز در یادداشتی که در نباید میماندیم منتشر شده، بهشدت از این نوع کمپینها انتقاد کرده است. او نوشته: این کمپینهای "نخرید تا ارزان شود" درحالحاضر یکی از عجیبترین و پرتوپلاترین کارهاست. نوعی مناسکسازی از اعتراضه. انرژی مردم رو صرف کنشهای پوچ میکنه. چون انگار درک نکرده علت گرانی چیست و تصور میکنه بخاطر بدخواهی تولیدکنندهها یا بیعقلی خریدارانه که رخ داده. یعنی دو گروه که عمدتا قربانی این وضعاند، تحت این کمپینها به جان هم میافتن. بعد، چون تاثیری هم نداره، مجموعهای از کینهها رو در جامعه میکاره. اینطوری که "مردم مقصرند و تولیدکنندهها نامردن و... ". اما گرانیها ساختاری و کلاناند. این کمپینها با ادعای "متحدسازی مردم"، دقیقا خودِ اتحاد رو فرسوده میکنند.
در ادامه به چند نمونه از واکنش کاربران فضای مجازی به این کمپین اشاره شده است:
آریوبرزن در توئیتی نوشت: یه کمپین راه انداختن با شعار نخرید تا ارزان شود. این شعار مزخرفی بیش نیست. اگه با نخریدن قرار بود چیزی ارزون بشه، الان باید خاویار کیلویی ۵ ریال باشه.
چشم آبی نیز هم نوشت: تا جاییکه یادمه چندین ساله میگن خودرو نخرید ارزان میشود. نه تنها ارزان نشد، بلکه سالی دو یا سه بار افزایش قیمت ۳۰ درصدی دارد.
عباس هم اینطور واکنش نشان داد: هدف از کمپینهای نخرید تا ارزان شود، کاهش مصرف داخلی با هدف افزایش صادرات است.
اما فراتر از این بحثها، پیامد نهایی گرانی لبنیات جایی است که کمتر در هیاهوی قیمتها دیده میشود: سلامت مردم. حذف یا کاهش مصرف لبنیات، بهویژه در میان کودکان، نوجوانان، زنان و سالمندان، آثار بلندمدت و جبرانناپذیری دارد. کمبود کلسیم، افزایش خطر پوکی استخوان، ضعف بدنی و بالا رفتن هزینههای درمان در سالهای آینده، تنها بخشی از نتایج این روند است. وقتی لبنیات از سفره خانوار حذف میشود، مسئله فقط گرانی یک کالا نیست؛ مسئله، فرسایش تدریجی سلامت عمومی جامعه است، هزینهای پنهان که دیر یا زود، همه را درگیر خواهد کرد.
